Situering

De Guldensporenslag vond plaats op 11 juli 1302. De veldslag was het logisch gevolg van eeuwenlange conflicten tussen Frankrijk en  het graafschap Vlaanderen. Het graafschap Vlaanderen (West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen, Frans Vlaanderen en Zeeuws-Vlaanderen) was aanvankelijk afhankelijk van Frankrijk, maar het graafschap voerde sinds de 9de eeuw haar eigen onafhankelijk beleid. De slag  vond plaats in Kortrijk, meer bepaald op het Groeningeveld.

Oorzaak

Tijdens de dertiende eeuw was Vlaanderen één van de rijkste en belangrijkste gebieden van Europa. De Franse koning had verschillende leenmannen en één van hen was de graaf van Vlaanderen. In werkelijkheid had de graaf van Vlaanderen erg veel macht en was hij één van de meest invloedrijke heren uit zijn tijd.

De rijkdom van Vlaanderen wekte bij de Franse koning jaloezie en hebzucht op waardoor de bemoeienissen van Frankrijk in Vlaanderen alsmaar groter werden en Frankrijk Vlaanderen graag bij zijn kroondomein  wilde voegen.

Omstreeks 1280 was er een woelige sfeer in Vlaanderen. Er ontstonden overal conflicten. Filips IV de Schone verklaarde de oorlog aan de Graaf van Vlaanderen, Gwijde van Dampierre. Vlaanderen werd ingelijfd door Frankrijk en aangehecht bij het kroondomein van de Franse koning. Vanaf dat moment werd Vlaanderen geregeerd door Jaques de Châtillon. Er vormde zich een breuklijn op het Vlaamse grondgebied: de klauwaarts, diegenen die de kant van de Vlaamse graaf hadden gekozen en de lelieaarts, de aanhangers van de Franse koning.

 Eigenlijk was het graafschap Vlaanderen meer afhankelijk van Engeland door de wolhandel. Sinds 1294 was er een oorlog tussen Frankrijk en Engeland. Vlaanderen koos de zijde van Engeland waarop Frankrijk Vlaanderen binnenviel. Eduard I van Engeland zond hulptroepen richting Vlaanderen maar de troepen trokken zich in 1298 terug ook al was er een verdrag getekend met de Vlaamse graaf Gwijde van Dampierre. Engeland had zich echter terug verzoend met Frankrijk. Op 6 januari 1300 werd er een wapenstilstand ondertekend tussen Frankrijk en Vlaanderen want Vlaanderen had geen kans op overwinning tegen Frankrijk. Op die manier herstelde Frankrijk terug het gezag over het graafschap Vlaanderen waardoor o.a. graaf Gwijde van Dampierre en zijn zonen gevangen werden genomen.

 
Verloop

In maart 1302 werden de belastingen in Vlaanderen terug verhoogd waarop de liebaards te Gent en Brugge de touwtjes in eigen handen namen. Als gevolg werden de leliaards de stad uitgezet. Het kleine leger van de landvoogd bezette Brugge. Dit bleek later geen goed idee te zijn geweest omdat de liebaards, aangevoerd door Pieter de Coninck en Jan Breydel, hen massaal afmaakten. Deze gebeurtenis wordt ook wel de Brugse Metten genoemd en werd de aanleiding tot de Guldensporenslag.

 Vroeg in de morgen, op 11 juli 1302, verzamelden meer dan 9000 Vlaamse strijders op de Groeninghekouter in Kortrijk. Ze wachtten op het Franse ridderleger die hen weldra zou aanvallen. Er was hier sprake van een strijd tussen het volk en een vorst, iets uitzonderlijks. Het was al middag toen de Franse riddertroepen aankwamen. De Vlamingen stonden zo opgesteld dat de Fransen geen overwinning gegund werd. Ze werden bloederig afgeslacht. Dit was iets uitzonderlijks want in die tijd was het gebruikelijk om een ridder die van zijn paard geslagen werd, gevangen te nemen. Op die manier konden ze veel losgeld vragen. Bij deze strijd werd die manier van handelen niet meer toegepast. De Franse ridders werden ter plaatse afgemaakt.

De overwinning van de Vlamingen vond plaats omwille van verschillende redenen. Eerst probeerden de Vlamingen de paarden aan te vallen, waardoor de Franse ridders hun paarden niet meer onder controle hadden. De Fransen waren echter ook te overmoedig. Verder hadden de Vlamingen vooraf al vaak geoefend om hun wapens correct en doeltreffend te kunnen hanteren. Bovendien waren ze veel meer betrokken bij het conflict dan de Fransen en hadden ze dus veel meer woede en strijdlust in zich, want ze vochten immers voor hun eigen vrijheid.

Na de Guldensporenslag herwon Vlaanderen zijn onafhankelijkheid en werd 11 juli ingevoerd als officiële Vlaamse feestdag.